Gerelateerde onderwerpen
meningitis (subacute & chronische -) | parasitaire herseninfectie | prionziekte | progressieve multifocale leucencephalopathie (PML) | rabies | subduraal empyeem
Inleiding
Subduraal empyeem is een verzameling van pus tussen de dura mater en arachnoïdea mater. De symptomen zijn onder meer koorts, lethargie, focale neurologische tekorten, en aanvallen. De diagnose wordt gesteld met behulp van contrast-verhoogde CT of MRI. De behandeling is met chirurgische drainage en antibiotica.
Subduraal empyeem is meestal een complicatie van sinusitis (vooral frontaal en ethmoïdaal), maar het kan ook volgen op oorinfecties, craniaal trauma of een craniale operatie, bacteriemie. De pathogenen zijn vergelijkbaar met die die hersenabcessen veroorzaken. Bij kinderen < 5 jaar is bacteriële meningitis de gebruikelijke oorzaak; omdat meningitis in de kindertijd nu ongebruikelijk is, is subduraal empyeem tijdens de kinderjaren ongebruikelijk. Corticale veneuze trombose en hersenabcessen zijn voorkomende complicaties.
Symptomen
Koorts, hoofdpijn, lethargie, focale neurologische tekorten, en aanvallen ontwikkelen zich gedurende enkele dagen. Meningeale tekenen, braken, en papilloedeem zijn gebruikelijk. Zonder behandeling treden coma en dood snel op.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld met behulp van contrast-verhoogde CT of MRI. Bloed- en chirurgische monsters worden aeroob en anaeroob gekweekt. Een lumbaalpunctie verschaft weinig bruikbare informatie en kan de directe aanleiding zijn tot transtentoriële herniatie. Als subduraal empyeem wordt verdacht (bijv. gebaseerd op duur van de symptomen van enkele dagen, focale tekorten, of risicofactoren) bij patiënten met meningeale signalen, is een lumbaalpunctie gecontraïndiceerd totdat neurobeeldvorming een massalaesie uitsluit. Bij zuigelingen kan een subdurale tap diagnostisch zijn en de druk verlichten.
Behandeling
Chirurgische drainage van het empyeem en eventuele onderliggende sinusitis dient met spoed te worden utgevoerd. In afwachting van de kweekresultaten, is de antibioticumdekking hetzelfde als die voor een hersenabces behalve bij jonge kinderen, die antibiotica kunnen vereisen voor eventuele begeleidende meningitis. Er kunnen anticonvulsiva nodig zijn en maatregelen om de intracraniële druk te verminderen.
Bron
- M. Donaghy. Brain's Diseases of the Nervous System. 12th edition. Oxford University Press (USA).
- J. Biller. Practical Neurology. 3rd edition 2008. Lippincott Williams & Wilkins.
- C. Clarke, R. Howard, M. Rossor, S.D. Shorvon. Neurology: A Queen Square Handbook. 1st edition 2009. Wiley-Blackwell.
